Durmevallei in de greep van het veilige Sigmaplan
Ingenieur Wim Dauwe, die de supervisie heeftop de werken vatte deze infodag samen: "Velen wilden weten hoe de gebieden er zullen uitzien. Enkelen waren bezorgd dat ze niet meer zouden kunnen fietsen en wandelen in de gebieden, maar we konden ze daarover geruststellen. Met de realisatie van deze projecten bekomen we niet alleen een betere beveiliging tegen overstromingen, maar krijgen ook zeldzame getijdennatuur en wetlands de kans zich te ontwikkelen, en dienen zich flink wat nieuwe recreatiemogelijkheden aan. Fiets- en wandelpaden in en rond de gebieden laten iedereen meegenieten van een Durmevallei, die veiliger en natuurlijker wordt",
Op 17 mei 2010 diende W&Z een stedenbouwkundige vergunningsaanvraag in voor de projecten Groot Broek, Klein Broek en De Bunt om de werken op het terrein te kunnen starten. Het ANB zal in juni stedenbouwkundige vergunningen aanvragen voor de projecten Bulbierbroek en Weymeerbroek. Na het indienen van een stedenbouwkundige vergunningsaanvraag vindt een openbaar onderzoek plaats waarbij iedereen de kans krijgt om opmerkingen, bezwaren of adviezen te formuleren. Om de bevolking hierover goed te informeren, organiseerden W&Z en ANB een infomarkt.
Voor hen die nog de vraag ‘waarom’ stellen geven we het antwoord nog eens zoals het door W&Z wordt omschreven. Een aantal van onze Vlaamse waterwegen zoals de Schelde staan in open verbinding met de Noordzee. Hierdoor zijn ze gevoelig aan zowel stormen als zeespiegelstijging onder invloed van klimaatverandering. In het dichtbevolkte Vlaanderen is een goede bescherming tegen overstromingen dan ook van groot belang.
Waarom moet dat?
Door de trechtervormige monding van de Schelde, stijgt het rivierwater bij stormtij niet gelijkmatig over de hele lengte. Van op zee wordt een enorme golf de monding in gestuwd. Aangezien de Schelde van daaruit steeds smaller wordt, blijft het water stijgen naarmate het verder landinwaarts rolt. Bij hevig noodweer kan de top van een golf nog veel hoger zijn dan het verwachte hoogwaterpeil. En dan dreigt het gevaar op overstromingen.
Aangezien de Durme van Lokeren tot aan de monding in Hamme onderhevig is aan de getijden van de Schelde, zorgt stormtij voor een onverwacht hoger waterpeil in de rivier. Zo ontstaat ook een bedreiging voor de Durmevallei. Grensoverschrijdende plannen zorgen ervoor dat de watersnoodrampen van 1953 en 1976 zich in de toekomst niet meer herhalen.
Het Sigmaplan is het veiligheidsplan dat de Vlaamse overheid opstelde om het hele Zeescheldebekken te beschermen tegen het stijgende waterpeil. De Schelde en haar zijrivieren zoals de Durme, krijgen meer ruimte en aangepaste dijken zodat het overstromingsrisico sterk afneemt.
Eerdere overstromingen wezen immers uit dat enkel hoge dijken bouwen geen duurzame
oplossing biedt. Het Sigmaplan combineert de versteviging en de verhoging van dijken
met de aanleg van overstromingsgebieden. Naast veiligheid staat ook het herstellen van de natuurwaarde van het Zeescheldebekken centraal.
de oplossing
Nabij de Mirabrug van aan de Koolputten richting Sombeke-Waasmunster ligt eerst het Klein Broek (tussen Durme en Elversele) en dan het Groot Broek. Deze gebieden zullen ontpolderd worden en zo vermindert de kracht van het water dat bij vloed vanuit de Schelde in de Durme stroomt. Zo helpt men opslibbing te verminderen en het evenwicht in de rivier te herstellen. Bovendien vangt het gebied ook hogere vloedgolven op bij springtij en stormtij.
Omdat het water straks tweemaal per dag het gebied in- en uitstroomt, ontstaat zoetwater getijdennatuur, zeldzaam in Europa. Een paradijs voor zoogdieren, vissen en vogels zoals kwak, rietgors en buidelmees die omwonenden straks kunnen bewonderen. Aan de rand van het gebied kunnen jong en oud ravotten in speelbossen.
Het grootste deel van de Durmevallei ligt in Europees vogel- en habitatrichtlijngebied, een afgebakende zone om natuurlijke habitats en hun wilde fauna en flora te beschermen en te herstellen. De Durmevallei vormt een belangrijk broed- en overwinteringsgebied van trekvogels. Waardevolle zoetwater getijdennatuur en wetlands dragen bij tot de ontwikkeling van een gezond en veerkrachtig rivierenland. Dit alles is een extra troef voor recreanten.
Wat de site van de Koolputten beteft, staan de oude woningen en constructies er nog. Waarschijnlijk wordt deze site vernieuwd voor een toeristische recreatieve zodat het daar de toegangspoort tot de Durmevallei wordt.
Het al of niet verwijderen van de nog bestaande Koolputconstructies, is namelijk afhankelijk van de gewenste toekomstige ontwikkeling van de Koolputtensite zelf en de noodzakelijke aanleg van waterkeringen en Sigmadijken om de site en de ruimere omgeving te blijven beschermen tegen overstromingen. Hieromtrent overlegt Waterwegen en Zeekanaal NV met de gemeente Waasmunster. Het goedgekeurde Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (goedgekeurd op 26 maart 2010) stelt dat de Koolputtensite dus een educatieve-recreatieve functie krijgt.
Komen we zo naar de andere zijde van de Mirabrug, in de Bunt waar een gecontroleerd overstromingsgebeid komt waardoor het waterpeil in de Schelde zal dalen bij stormtij wat tot gevolg heeft dat er minder water in de Durme wordt gestuwd.
Het gecontroleerde overstromingsgebied in De Bunt zal slechts enkele keren per jaar water bergen bij stormtij. De rest van het jaar pronkt het gebied met zeldzame slikken en schorren. Die ontwikkelen zich door dagelijks een beperkte hoeveelheid Scheldewater in en uit het gebied te laten stromen via in- en uitwateringsconstructies. De aanleg van De Bunt gebeurt in twee fasen, zodat landbouwers extra tijd krijgen om hun bedrijf aan te passen. Een tijdelijke tussendijk splitst het gebied in twee delen. De werken starten eerst in het noordelijke deel, enkele jaren later volgt het zuidelijke deel.(Rolf Duchamps)