Aandacht voor erfgoed raakt iedereen
Het is zeker nog niet voor alle Waaslanders duidelijk wat nu precies ‘Ons erfgoed' uitmaakt.
"Het zijn de erfenissen uit het verleden die ons maken tot wie we zijn. Alles wat vorige generaties ons nagelaten hebben en wat we de moeite waard vinden om te bewaren voor volgende generaties. Dat kunnen archeologische overblijfselen zijn, eeuwenoude manuscripten, foto’s, documenten en gebruiksvoorwerpen zoals vaatwerk, maar bijvoorbeeld ook scheer- en wasgerei, dialecten, verhalen, tradities, feesten, liederen." , zo omschrijft de erfgoedcel het.
Het is de bedoeling om voor dat erfgoed goed te zorgen omdat het ons vertelt wie we zijn en het bewaard kan blijven voor de komende generaties. Bewaren van dode materie is echter niet voldoende. Ook de verhalen die er bij horen zijn waardevol. "Daarom is het belangrijk dat iedereen de kans krijgt om met cultureel erfgoed in contact te komen.", stelt Erfgoed Waasland.
En dank zij de Erfgoedcel Waasland is de regio bijzonder goed op weg gezet. Het was in 2005 dat de Vlaamse overheid een overeenkomst afsloot met het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband van het Land van Waas (I.C.W.). Deze moest zorgen voor het Wase erfgoed en stimuleerde de werking door de oprichting van Erfgoedcel Waasland. En zo staat het Waasland met een werking van de erfgoedcel die kan rekenen op de steun van de Vlaamse overheid en de acht Wase gemeenten: Beveren, Kruibeke, Lokeren, Sint-Gillis-Waas, Sint-Niklaas, Stekene, Temse en Waasmunster.
Nu is toch al gebleken dat Erfgoed geen saaie materie is. Het gaat over 'gewone' dingen uit ons dagelijkse leven en die ons meer vertellen over de identiteit van onze regio. Wie staat eigenlijk op de oude zwart-wit foto’s in je lade? Wat zijn typische dialectwoorden in je dorp of gemeente ? Hoe leefden mensen 100 jaar geleden? Dit zijn vragen die niet alleen grote musea of bekende archiefinstellingen bezig houden, maar ook mensen zoals jij en ik.
Voorzitter Jef Foubert keek terug naar de voorbije werking 2005 - 2007. Er was een overeenkomst met de Vlaamse overheid en een erfgoedconvenant moest verwerkt worden. De Wase erfgoedgemeenschap en de Erfgoedcel Waasland heeft daarbij de afgelopen jaren trendzettend werk verricht. Een aantal baanbrekende projecten werden verwezenlijkt. Als eerste regionale erfgoedconvenant vervulde de Erfgoedcel de afgelopen drie jaar een voorbeeldfunctie voor wat betreft de ondersteuning van de erfgoedzorgers, zowel professionelen als vrijwilligersorganisaties, op haar grondgebied.
Jef Foubert: "In haar rol als Waas erfgoedloket beantwoordde ze vragen, gaf ze advies ter plaatse, verwees ze door en ondersteunde ze inhoudelijke projecten. Ook niet-Wase erfgoedorganisaties deden vaak beroep op haar expertise als regionaal samenwerkingsverband. Het is opvallend dat precies deze vorm van ondersteuning prominent aanwezig is in het nieuwe Erfgoeddecreet."
Ook het onderzoeksproject Wetenschappelijk Onderzoek Deelcollecties Erfgoed in het Land van Waas (WODE), waarin een methodiek werd ontwikkeld voor de registratie van objecten en bestanden op deelcollectieniveau, is uniek in Vlaanderen. Het Landelijk Contact Museumconsulenten Nederland toonde alvast bijzondere interesse voor de ervaringen bij en resultaten van dit onderzoeksproject. De Erfgoedcel Waasland stelde ook het onderzoeksrapport 'Expo’58 en/in het Waasland' op en maakte een inventaris van Wase volksverhalen en Wase reuzen.
Tenslotte zette de Erfgoedcel Waasland het Wase cultureel erfgoed in de kijker met enkele opvallende publieksprojecten zoals Archief op het Spoor en het jeugdboek Wase Griezelverhalen.
De reizende tentoonstelling, dvd en krant over Wase archieven werd zelfs één van de drie genomineerden voor het eerste Gouden Schot, de prijs die CultuurNet Vlaanderen uitreikt voor het beste publieksverruimende project. Tien Wase jeugdauteurs zorgden voor een persoonlijke en vernieuwende vertaling van volksverhalen uit de regio, waardoor kinderen van nu kennis kunnen maken met deze bedreigde verteltradities.
Voor 2009-2014 ligt een nieuw beleidsplan klaar. Op 1 februari diende de Erfgoedcel Waasland het bij de Vlaamse overheid in. Aan de hand van dit beleidsplan wil ze de onderhandelingen met de Vlaamse overheid opstarten om te komen tot een nieuwe overeenkomst voor de uitvoering van een regionaal Waas erfgoedbeleid. Ze hoopt op die manier opnieuw Vlaamse middelen te laten doorstromen naar de Wase erfgoedorganisaties en gemeentebesturen.
Het beleidsplan is een echte klepper geworden. Het Waasland is rijk aan erfgoed en erfgoedorganisaties en het kritisch in kaart brengen van de partners en hun werking vormt een belangrijk onderdeel van dit plan. In het plan staat immers niet de werking van de erfgoedcel centraal, maar wel de richting die de Wase erfgoedgemeenschap in zijn totaliteit wil uitgaan.
Het nieuwe beleidsplan is dan ook niet alleen het resultaat van het denkwerk van de Erfgoedcel Waasland zelf. Het is ontstaan in overleg en samenwerking met de acht Wase gemeenten, de regionale socio-culturele- en erfgoedorganisaties en de andere belanghebbenden zoals bijvoorbeeld de provincie Oost-Vlaanderen.
Ook de resultaten van het WODE-onderzoek vormden een nuttige basis voor de keuzes die moesten gemaakt worden.(ROLF DUCHAMPS)