Vlaams Minister Bourgeois ziet een toekomst voor de Doelse kogge

Image
Vlaams minister Geert Bourgeois stak zelf de handen uit de mouwen om een zwart dekzeil over de containters te leggen.
KALLO. Geert Bourgeois, Vlaams Minister van Onroerend Erfgoed, heeft in de pletsende regen een zeil aangebracht rond een paar containers waarin zich de resten bevinden van de koggen die begin van deze eeuw in Doel bij graafwerken voor het Deurganckok werden ontdekt. Het was een eerste maatregel voor de conservatie van de middeleeuwse schepen. Moest er nog water zijn? Water in de containers, water op de wegen, water in de Schelde, water op de werven in de buurt, water in de wallen van Fort Liefkenshoek.  Na het buitenwerk volgde een persconferentie in Fort Liefkenshoek waarop minister Bourgeois duidelijk maakte dat het hem menens was om echt werk te maken van het bewaren van de schepen die van historisch en cultureel belang zijn.

Een kogge was een vrachtschip dat vooral gebruikt werd ten tijde van de Hanzesteden, een handelsnetwerk waarin Brugge en Antwerpen een belangrijke rol speelden. Het schip verscheen hier rond het jaar 1200 en werd ontwikkeld uit het Vikingschip. Er zijn er nog maar 20 opgegraven, verspreid over West-, Noord- en Oost-Europa. Deze van Doel zijn in zekere zin ook een verbindend element voor Europa vermits er resten werden aangetroffen in Denemarken, Polen, Duitsland, Engeland.

Image
Een terugblik: bij de vondst van de kogge in Deurganckdok. Er was grote belangstelling.
De kogge van Doel is een groot, goed bewaard en oud voorbeeld. Om de koggen uit Doel te bewaren voor de toekomst zijn er dus dringende onderhoudsmaatregelen nodig. Daarvoor is in eerste instantie reeds 60.000 euro nodig en de kosten voor de wetenschappelijke studie, inclusief reiniging en analyses, wordt dan weer geraamd op 500.000 euro.

Het was in 2000 dat een eerste, haast volledige romp van een koge werd gevonden bij de graafwerken aan het Deurganckdok. In 2002 dan werden verderop ook resten van een tweede maar veel kleinere kogge aangetroffen. Ook al zijn het er twee, er wordt gewoon gesproken over de 'Kogge van Doel'. Na al die jaren is het niet onlogisch dat de ontmantelde koggeresten in de containers onderhevig zijn aan verval. Daarom zijn er, zoals minister Bourgeois ze noemde, superdringende maatregelen nodig, dringende maatregelen en dan moet alle aandacht gaan naar studie en pas dan, na 2018, de conservatie waar te maken.

De superdringende maatregelen, die op het terrein ik Kallo moeten gebeuren, werden door de minister op een rij gezet: mogelijke lekken dichten, water bijvullen, verwijderen van waterplanten, afdekken van de containers met zeilen ter bescherming, water analyseren met het oog op verdere sanering en voorbereidende testen en proeven uitvoeren. De kostprijs van dit alles wordt begroot op 10.000 euro. Deze superdringende maatregelen worden nu in november en december 2009 uitgevoerd.
Voor 2010 kondigde Geert Bourgeois dan het chemisch en biologisch saneren van de 33 containers aan. Het is een verzekeren van de verdere bewaring tot aan de studiefase. De containers en hun inhoud zullen ook systematisch verhuizen naar het Waterbouwkundig Laboratorium te Antwerpen (Borgerhout). De eerste stukken hout zullen daar reeds in januari 2010 worden binnengebracht. De kostprijs van de dringende maatregelen die van januari tot mei 2010 zijn voorzien, staat op 50.000 euro.

Image
Vlaams minister Geert Bourgeois kreeg deskundige informatie over de bewaring van de resten van de kogge in het water van een container.

studie

Image
Een terugblik: de bezoekers kregen interessante uitleg over het gevonden schip.
Plank per plank worden de resten van de kogge onderzocht en computergestuurd gedocumenteerd in alle dimensies: alle details en resten worden geregistreerd voor scheepsarcheologische analyse en natuurwetenschappelijk, biologisch en chemisch onderzoek. De minister wees er op dat deze fase  zal uitgevoerd worden met gedeeltelijke inbreng van externe expertise. Er hangt een prijskaartje aan van 500.000 euro en zal worden verwezenlijkt van mei 2010 tot april 2013. De studie zal gepaard gaan met frequente ontsluiting voor publiek met inbegrip van een doelgroepgerichte educatieve werking.

Belangrijk wordt het dan om de onderzochte delen te conserveren, te bewaren voor de volgende generaties. Er zal moeten gezocht worden naar de beste conserveringsmethode die wel afhankelijk is van de kwaliteit van het hout. Mogelijkheden zijn impregnatie met kunststof, vriesdrogen of door de combinatie van beide technieken. Het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed werkt hier aan mee net als externe experts. Het onderdeel 'conserveren'  zal ca 1.500.000 euro kosten en zal gebeuren in een loods van het Vlaams Instituut voor de Zee in Oostende. Geschat wordt dat dit zal afgewerkt zijn in 2018.

Image
Een terugblik: Na de vondst moest het houtwerk worden blootgelegd.

voor het publiek

Wanneer dan alles zal zijn uitgevoerd zal er moeten uitgekeken worden naar een museale opstelling waar het publiek, dat regelmatig zal geïnformeerd worden over de gang van zaken, de resten van de koggen kan bekijken. Dat is dan weer op vlak van toerisme. Er zal gekeken worden naar voorbeelden

Image
Bij de superdringende maatregelen behoorde ook het verwijderen van de waterplanten die reeds in de met water gevulde containers hadden thuis gevoeld.
uit het buitenland. Zo is in Duitsland rond de Bremer Kogge een heel museum gebouwd en in Denemarken is voor de presentatie van de Skudelev Kogge het Viking Schip museum opgericht.
De kwestie zal zijn waar de kogge van Doel een onderkomen zal vinden. In het verleden heeft Antwerpen zich al kandidaat gesteld en er werd ook van Baasrode gesproken om nog te zwijgen van interesse uit het buitenland. Maar Vlaams volksvertegenwoordiger Jos De Meyer  wil dat het schip in het Waasland zou blijven met een grote voorkeur voor Beveren omdat deze gemeente in het verleden ook veel offers heeft moeten brengen voor de havenuitbreiding.
Burgemeester Marc Van de Vijver van Beveren wees er op dat al jaren geleden eens 20 miljoen BEF was ingeschreven voor de conservatie van de kogge. Maar dat was wel veel te voorbarig.  Daarom dat de burgemeester niet naar het verleden wilde kijken maar wel naar de toekomst. Het belangrijkste is volgens hem, dat de kogge bewaard blijft. Hoe dan ook, waar later het bewerkte schip een plaats zal krijgen, is helemaal nog niet geweten.

Image
Minister Bourgeois klaar om een container af te dekken met een stevig zwart zeil.
 

Minister Bourgeois besloot: "Ik wil ook bekijken in hoeverre het haalbaar is om het publiek de mogelijkheid te geven de restauratie rechtstreeks te volgen. Op die manier betrek je de samenleving bij het behoud van ons erfgoed. Later moet er dan nog onderzocht worden op welke manier we de 2 koggen het meest tot hun recht kunnen laten komen op museaal, toeristisch, historisch en cultureel vlak. De kogen speelden een belangrijke rol in de handel en de welvaart van onze streken. Daar kun je heel wat interessante verhalen aan ophangen voor de huidige en toekomstige generaties." (Rolf Duchamps)

 

 

Lees ook:

In deze container wordt de Doelse Kogge al tien jaar bewaard. (archieffoto) DOEL. Ruim tien jaar geleden werd bij graafwerken aan het Deurganck in Doel een goed bewaard wrak van een...

Ook een 'gek' op de schouw hoort bij ons erfgoed. Het is een draaibare kap op een schoorsteen van hout of metaal. De gek richt zich d.m.v. een windhaan op de wind zodat de rook aan de open zijde...

Toen de kogge werd opgegraven, kon de vondst op heel wat belangstelling rekenen. BEVEREN/KALLO. Dinsdag 24 november komt minister Bourgeois, verantwoordelijk voor Onroerend Erfgoed naar Kallo...

De Doelse kogge kon op veel belangstelling rekenen toen het in 2000 werd opgegraven. BEVEREN. Na negen jaar lijkt er eindelijk vooruitgang te komen in het dossier dat moet zorgen voor de...

De Kogge uit de 14de eeuw ligt tussen de mensen die net de 21ste eeuw zijn binnen gestapt. BEVEREN/ DOEL. Bij graafwerken voor de bouw van de zuidelijke kaaimuur van het Deurganckdok in Doel...

BEVEREN. Dat  minister Van Grembergen de Doelse kogge naar Baasrode wil over brengen en niet naar Beveren, heeft het schepencollege en  de gemeenteraad  erg ontgoocheld. Burgemeester...