Joke Schauvliege bezocht Hoedhaar op Open Bedrijvendag

LOKEREN. Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege bezocht tijdens de Open Bedrijvendag op 2 oktober 2 saneringsprojecten in Vlaanderen: Carcoke in Zeebrugge en Hoedhaar in Lokeren. Op beide sites kon het grote publiek kennismaken met duurzame bodemsanering. "Het saneren van vervuilde terreinen op een ecologische en duurzame manier is de toekomst van de bodemsanering in Vlaanderen", zegt de minister. Open Bedrijvendag en de OVAM werkten samen rond het thema 'Materialen in beweging'. In totaal toonden 46 bedrijven hoe zij in hun productieproces de principes van duurzaam materialen- en bodembeheer toepassen.

Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege:"Herontwikkeling van verontreinigde terreinen in functie van maatschappelijke behoeften en duurzame bodemsanering zijn prioriteiten in het Vlaams bodembeleid. Jaarlijks trek ik tientallen miljoenen uit voor bodemsanering. Dat levert een stevige economische winst op, maar genereert ook een economische of maatschappelijke winst".

Hoedhaar

Op en rond de terreinen van het vroegere Hoedhaar in Lokeren werd tekst en uitleg gegeven bij de herontwikkeling van een historisch verontreinigd stadsdeel tot nieuwe woongelegenheid en groene ruimte. Fabrieken waren vroeger in stadscentra gelegen, maar wegens vervuiling blijven die gronden tot nu onbenut. Door dergelijke bodemverontreiniging op te lossen komen centraal gelegen gronden beschikbaar voor woonzones, hoeft geen open ruimte buiten het centrum aangesneden te worden en wordt verdere versnippering van Vlaanderen tegengegaan. Op dat vlak kan men Hoedhaar een pilootproject in Vlaanderen noemen. Het 8 ha grote terrein ligt in vogelvlucht nauwelijks 500 m van het stadscentrum.

De OVAM, de Stad Lokeren en Interwaas stemmen de bodemsaneringswerken en de herontwikkelingsplannen op elkaar af om van de terreinen een nieuwe woonsite te maken met veel aandacht voor groen en het industriële verleden. De bodemsaneringswerken zullen volgens de plannen afgerond worden in 2014. Begin 2012 zal reeds een deel van de gronden beschikbaar komen om te starten met de bouw van parkappartementen. Tegen 2017-2018 zou alles afgewerkt moeten zijn: een buurtpark van 2 ha als nieuw onderdeel van de parkengordel rond Lokeren, en 280 woongelegenheden (100 bouwgronden, 30 sociale woningen en 150 andere woningen/appartementen). Het project voorziet ook mogelijkheden tot ondergronds parkeren, de inplanting van een kinderdagverblijf en een buurtwinkel.

bodemsanering en waterzuivering

De industrie van haarsnijderijen heeft Lokeren destijds economisch op de kaart gezet, maar had ook een grote impact op het milieu. De chemische middelen die gebruikt werden voor het bewerken van konijnen- en hazenharen, bestemd voor de productie van vilten hoeden, hebben tot een omvangrijke bodemverontreiniging geleid. Hoedhaar was een haarsnijderij in de jaren 1900 tot 1960; tot 1994 werden er nog konijnenvellen geverfd. Verontreiniging met kwik en minerale oliën werd vastgesteld zowel in de bodem als in het grondwater. Op 2 plaatsen werd benzeen in het grondwater aangetroffen. Ten tijde van de bedrijfsactiviteiten kwam afvalwater terecht in de Vondelbeek, die achter het bedrijfsterrein ligt, maar samen met de achterliggende gronden wel mee in het totale woonproject zit. Het slib en de oevers zijn ook daar met kwik vervuild. In de vervallen loodsen werd ook asbest aangetroffen.

In de eerste helft van 2011 startte de Ovam met de sloop van de industriële gebouwen op het terrein. Hierbij werden alle asbest en verharding verwijderd. Daarna zijn de saneringswerken gestart waarbij de bodem tot minstens een halve meter diep afgegraven wordt, maar op sommige plekken tot 4 meter diep. In totaal zullen op de site 60.000 ton vervuilde grond, 1.000 ton slib en 5.000 ton stenen en beton verwijderd en gereinigd worden.

De afgravingsputten worden opgevuld met propere grond. Alles samen betekent dit dat er naar schatting minstens 5.000 vrachtwagenladingen aan- of afgevoerd worden. Aan de achterzijde van het terrein werd een speciale werftoegang gecreëerd, zodat overlast door vrachtwagens in het stadscentrum vermeden kon worden.

Het grondwater dat op deze site opgepompt wordt, wordt eerst ter plaatse gezuiverd in de waterzuiveringsinstallatie tot het voldoet aan de lozingsnormen. Pas daarna wordt het geloosd in de riolering. Volgens waterzuiveraar NV DEC (Deme Environmental Contractors) zal het grondwater nog jarenlang gezuiverd en nadien gemonitord worden.

Conform het voorzichtigheidsprincipe zullen de nieuwe inwoners enkel een siertuin mogen aanleggen, geen groentetuin.

De Vondelbeek wordt behouden en krijgt een opvallende plaats in het geheel van het project.

De saneringskost bedraagt 3,6 miljoen euro, volledig gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid.

duurzaamheid

Joke Schauvliege toonde zich opgetogen met de bijzonder duurzame inrichting van de werf.

Gezuiverde grond en puin worden maximaal hergebruikt.

Niet vervuilde bakstenen uit de afbraak worden momenteel herbruikt als ‘Recup’-bakstenen.

De werfketen werden uitgerust met zonnepanelen voor de elektriciteitsproductie en met een pelletkachel voor de verwarming.

archeologie

Door de Archeologische Dienst Waasland worden momenteel archeologische opgravingen uitgevoerd in de landbouwpercelen rondom de eigenlijke saneringswerf. Deze percelen waren niet van het vroegere Hoedhaar, maar zijn wel toegevoegd in woonproject, dat in totaal 8 ha groot is.  Momenteel werden al archeologische vondsten gedaan. Op basis van kleurveranderingen in de bodem werden ook sporen van een romeinse woning teruggevonden. "Zelfs de Romeinen wisten dus al dat het goed wonen was in Lokeren langs de Vondelbeek", besluit burgemeester Anthuenis, "en wij willen ervoor zorgen dat dit ook nu zo blijft", voegt hij eraan toe.

Thuis in de Stad

Schepen Liebaut wist nog te vertellen dat het Hoedhaar-project ook ingediend werd voor de wedstrijd 'Thuis in de Stad'. Daarmee wil de Vlaamse Overheid innovatieve realisaties van de steden stimuleren en onder de aandacht brengen. De eerste, tweede en derde prijs bedragen resp. 75.000, 50.000 en 25.000 euro. Het al dan niet behalen van die prijs kan volgens te schepen aanleiding geven tot kleine aanpassingen in het project. (jdw)