Vzw Zewopa kreeg Bulgaars bezoek aan de ADL-woningen
Zewopa vzw bedient nu al 4 clusters in de provincie Antwerpen: Berchem, Antwerpen-Kiel, Lier en Zwijndrecht. Een vijfde cluster is in aanbouw te Kapellen en er zijn verregaande besprekingen om een zesde cluster af te ronden in de voorbereidende fase. Deze week is er een afvaardiging van zes Bulgaren, vijf dames en een man, op bezoek bij Zewopa en brachten een bezoek aan de Nieuwlandwijk. Bij hen is ook de vice-burgemeester van Sofia, mevrouw Albena Hristova Atanasova die in een rolstoel zit Ze is gedelegeerd bestuurder van de gezondheidszorg, integratie van gehandicapten en sociale activiteiten. Laat ons zeggen dat zij schepen is van sociale zaken in een stad met meer dan 3 miljoen inwoners.
In Bulgarije is het systeem van zelfstandig wonen voor personen met een fysieke handicap totaal onbekend. Maar daar is nu ook de tijd rijp om na te denken om een gelijkaardig systeem uit de grond te stampen. Het hoofd en experten van afdeling gezondheidszorg en integratie van personen met een beperking van de stad Sofia, de directie van het agentschap voor personen met een handicap en de directie en stafmedewerkers van de belangrijke welzijnsorganisatie van Bulgarije zouden dit graag in de nabije toekomst realiseren. Hiervoor kwamen ze op studiebezoek van 13 tot 19 juni. Het ganse opzet van dit project wordt mogelijk gemaakt door een subsidiëring van de Vlaamse Gemeenschap.
Zewopa had al een paar jaar contacten met een paar Bulgaarse niet-gouvernementele organisaties en daar ontstond de idee dat het goed zou zijn voor de mensen met een fysieke handicap zelfstandig te laten wonen en daarbij gebruik maken van assistentie. En dat volgens het basisidee dat in Vlaanderen al goed was uitgebouwd. Zo zou Bulgarije voor de eerste keer de mogelijkheid krijgen het gehandicaptenbeleid uit te breiden waarbij mensen met een handicap zelfstandig en zo autonoom mogelijk kunnen leven zoals de validen het ook zelf willen.
Jokke Rombauts, voorzitter van Zewopa vzw, heeft alles van nabij gevolgd. "Al heel wat jaren is er vanuit de Vlaamse Overheid de mogelijkheid om een project in te dienen ter ondersteuning van projecten in Oost-Europa. De Vlaamse overheid subsidieert deze uitwisseling met mensen uit Bulgarije die naar hier komen kijken"
Het is zeker een noodzaak in Bulgarije maar ook in Vlaanderen moet nog steeds gezegd worden dat het nodig is dat er diensten bijkomen voor het zelfstandig wonen. Alleen al in de provincie Antwerpen zijn er dus 4 dergelijke diensten die de kans bieden om 45 gehandicapten op een zelfstandige manier te laten wonen. "Toch staan in de provincie meer dan 130 mensen op de wachtlijst", zei Jokke Rombauts, "De enige glimp op de toekomst is dus het realiseren van nieuw projecten zoals in Kapellen. Wij, als Zewopa zijn zeker vragende partij dat er nog verdere uitbreiding mogelijk wordt in de provincie Antwerpen. Ik kan me dus voorstellen dat een land als Bulgarije, waar de gehandicaptenzorg nog in zijn kinderschoenen staat, alles nog vorm moet krijgen en dat het er haast nog volledig ontwikkelingswerk lijkt. Dan is het voor ons belangrijk dat er geïnvesteerd wordt in diensten waar zelstandigheid, autonomie en vraag-structurele vorm en toezicht, het accent hebben en dat men zich niet verliest in het bouwen van té grote voorzieningen of instellingen waar mensen met een handicap minder zelfstandig zullen leven."
Zewopa is dus voorstander van een vorm van wonen die op het meest op zelfstandigheid aanstuurt. Trouwens, Zewopa is eigenlijk gegroeid uit de intenties van mensen met een handicap zelf. Voorzitter Rombauts: "Eind jaren ’70 en begin ‘80n waren er mensen die uit de muren van hun instelling of voorziening wilden breken en die bij onze Noorderburen en in Zweden de idee zijn gaan oppikken, samen met solidaire validen, te vuur en te zwaard, de idee van zelfstandig wonen zijn gaan verdedigen bij de toenmalige Vlaamse overheid. Nu is er een reglementering en een erkenningkader voor gekomen. Het is eigenlijk belangrijk hierbij te zeggen dat dit alles mee werd verwezenlijkt door mensen die zelf een handicaps hadden. Ze wilden zelfstandigheid en zelfbeschikkingskracht over hun leven. Mensen die niet naar een instelling wilden, die in hun gezin wilden blijven wonen en die volledig individueel en zelfstandig van het leven wilden genieten."
In Zwijndrecht wordt de werking van Zewopa duidelijk gesteld: de ADL-centrale ligt tussenin de woningen in het centrum van de Nieuwlandwijk aan de Driesheidelaan 15. Van daaruit wordt de dienstverlening 24 op 24 uren verleend als de gehandicapte daar voor oproept. "We mogen hier in Zwijndrecht tevreden zijn over de samenwerking met Huisvestingsmaatschappij. Het gaat over zeer goed aangepaste woningen in een mooie woonomgeving. Het zijn ook ruime woningen", aldus Jokke Rombauts.
Naar de toekomst toe wordt gedacht om met het OCMW samen te werken maar een concrete denkpiste is er nog niet. Het gaat om de vraag of er geen basisdienstverlening kan komen die niet alleen kan dienen voor de 12 ADL-bewoners met een fysieke handicap, maar misschien, mits bijkomende financiering, ook te laten fungeren naar al wie in de wijde omgeving rond Zewopa in een noodgeval zou zitten en assistentie nodig zou hebben. "Toch pistes waar we moeten over nadenken in functie van de vergrijzing van de bevolking", zo keek Jokke ook naar de toekomst.
De Bulgaarse vertegenwoordigers keken enthousiast op bij hun bezoek aan Zwijndrecht. En vonden dat het ook in hun land absoluut zou moeten worden verwezenlijkt, maar dan wel aangepast aan de Bulgaarse normen en standaarden.
Op vlak van subsidiëring zei projectleidster en woordvoerster Milena Ivanova Goneva: "Indien het tot zo’n realisaties komt, zal het niet anders kunnen dan met ondersteuning van de Bulgaarse overheid. Het zou ook mogelijk zijn om het volledig in privé initiatieven te doen maar het meest voor de hand liggende is wel via een Staatsbudget subsidies vast te krijgen. Bij ons loopt dat dan toch langs de gemeenten. De Staat betaalt hen voor sociale diensten en sociale services uit te bouwen. En daar hopen we zeker op."
Maar de afvaardiging was het er wel over eens dat het zal moeten aangepast worden aan de Bulgaarse normen en pas dan zal het zelfstandig wonen voor fysiek gehandicapten zeker mogelijk worden. In Bulgarije laat zich echter ook de crisis voelen: "De laatste tien jaar was er duidelijk een positief klimaat. Een grote verbetering, maar nu weegt de economische crisis echt zwaar op ons land en maakt het wel allemaal wat moeilijker. De eerste gevolgen zien we nu op de tewerkstelling. Het is een moeilijke periode. Er zijn nu door ons ministerie anti-crisismaatregelen getroffen maar die moeten nog in uitvoering gebracht worden. Het is dus afwachten."
Er is in Bulgarije wel aandacht voor gehandicapten en het beleid heeft zich daar ook rond ontwikkeld. Men probeert zich wel te enten op de tendens die ook bij ons in Vlaanderen aanwezig is maar het huidig tijdsbeeld speelt er ook duidelijk een spelbreker.
Volgens Jokke Rombauts komen ze op het vlak van gehandicaptenbeleid met snelle schreden op de weg zoals bij ons in Vlaanderen.
De Bulgaarse afvaardiging leerde de wijze van wonen en de werking kennen in deze ADL-woningen. Onze columnist Bert was daarbij ook aanwezig als bewoner en medewerker aan de activiteiten binnen Zewopa.
Voorzitter Rombauts besloot: "’Je wordt pas echt gehandicapt als je niet kan wonen waar je wilt’, was een van de oneliners die eenentwintig jaar geleden de oprichting van het zelfstandig wonen in Vlaanderen, kracht bijzette. Nu begint het zelfstandig wonen voor personen met een fysieke handicap een volwaardige plek in het aanbod voor personen met een handicap te verwerven."
En wat meer is, Vlaanderen straalt de aanpak ook uit naar Bulgarije. (Rolf Duchamps)